Η εγκυμοσύνη είναι πολύ σημαντική περίοδος στην ζωή μιας γυναίκας και είναι ήδη γνωστές οι πολλές φυσιολογικές αλλαγές που γίνονται στο σώμα της όλο αυτό το διάστημα.
Εκτός όμως από το άνοιγμα της λεκάνης, την αύξηση του βάρους και τα πρησμένα πόδια, υπάρχει πάντα η πιθανότητα αλλαγών και στην όραση αφού οτιδήποτε επηρεάζει τον οργανισμό μας επηρεάζει και τη λειτουργία των ματιών μας.
Όλες αυτές οι αλλαγές σκοπό έχουν να προετοιμάσουν το σώμα για τον επερχόμενο τοκετό. Η δράση των ορμονών στον οφθαλμό όμως θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρόβλημα στην σωστή εκτίμηση των διαθλαστικών σφαλμάτων (μυωπίας-υπερμετρωπίας-αστιγματισμού).
Ο κερατοειδής δηλαδή η διαφανής μεμβράνη στο πρόσθιο τμήμα του οφθαλμού είναι ο ιστός που σμιλεύεται κατά τη διάρκεια μιας επέμβασης laser υπό φυσιολογικές συνθήκες (σε μια ασθενή που δεν εγκυμονεί) προκειμένου να διορθωθεί ένα διαθλαστικό σφάλμα , για παράδειγμα μια μυωπία.
Λόγω των ορμονικών αλλαγών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όμως, ο κερατοειδής υφίσταται μικρή αλλαγή στην καμπυλότητα του και στο πάχος του (οίδημα) προκαλώντας αλλαγές στην διάθλαση ( βαθμούς μυωπίας). Η αλλαγή αυτή οφείλεται στις ορμονικές αλλαγές και συνήθως είναι αναστρέψιμη δηλαδή επανέρχεται στην προ εγκυμοσύνης κατάσταση 3-4 μήνες μετά τον τοκετό ή 3-4 μήνες μετά την διακοπή του θηλασμού. Γι’ αυτό και αποφεύγουμε να συστήσουμε στην έγκυο αλλαγή γυαλιών κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι διαθλαστικές επεμβάσεις λοιπόν (διόρθωση μυωπίας, υπερμετρωπίας και αστιγματισμού με laser) πρέπει να αποφεύγονται κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό. Κύριος λόγος είναι οι αλλαγές που συντελούνται στον κερατοειδή λόγω ορμονικών αλλαγών, κάτι που καθιστά το αποτέλεσμα μη προβλέψιμο. Μετά την διακοπή του θηλασμού 3-4 μήνες μετά, όταν ο κερατοειδής επανέλθει στη αρχική του κατάσταση, αποκατασταθεί η δακρϋική στιβάδα και οποιοδήποτε άλλο οφθαλμολογικό πρόβλημα είχε παρουσιασθεί, τότε μπορεί να προγραμματισθεί μία τέτοια επέμβαση.
Η συνήθης αιτία που θέτει το θέμα της επέμβασης laser για τα διαθλαστικά σφάλματα (μυωπία-υπερμετρωπία-αστιγματισμός ) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι το γεγονός ότι η ασθενής παρουσιάζει έντονη δυσανεξία στους φακούς επαφής λόγω της δυνατής ξηροφθαλμίας που της προκαλούν οι ορμονικές αλλαγές. Η χρήση των φακών επαφής γίνεται δυσχερής και η έγκυος παραπονιέται για θολή όραση και κουρασμένα μάτια.
Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να μειωθούν με τη χρήση τεχνητών δακρύων για να ενυδατώνονται τα μάτια ενώ ειδικά οι γυναίκες που φορούν φακούς επαφής πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους για να βεβαιωθούν ποιά από τα υγρά των φακών επαφής είναι ασφαλή για χρήση στην εγκυμοσύνη.
Μετά τον τοκετό όμως και με το τέλος του θηλασμού τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν τελείως και οι περισσότερες γυναίκες επανέρχονται στη φυσιολογική τους κατάσταση.
Επιπρόσθετα μετά την επέμβαση laser θα πρέπει για 1-2 μήνες η ασθενής να χρησιμοποιεί κολλύρια με φαρμακευτικές ουσίες που διαπερνούν τον πλακούντα και περνούν και στο γάλα κατά την γαλουχία που ιατρικώς δεν αντενδείκνυνται αλλά η δράση τους στο έμβρυο δεν είναι ακόμη σαφώς τεκμηριωμένη. Οπότε ορθότερο είναι για την διάρκεια της εγκυμοσύνης και της λοχείας δηλαδή έως και 3-4 μήνες μετά τον τοκετό, καμία γυναίκα να μην υποβάλλεται σε διαθλαστική επέμβαση ( laser για διόρθωση βαθμών μυωπίας)
Σε περίπτωση που έχει γίνει η επέμβαση laser πριν την εγκυμοσύνη θα πρέπει οι ασθενείς να γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει απολύτως κανένα πρόβλημα και η ασθενής μπορεί να γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό από οφθαλμολογική άποψη και όλες οι διαθλαστικές αλλαγές που θα παρατηρήσει η έγκυος στην όραση της όπως προείπαμε, υποχωρούν μετά τη διακοπή του θηλασμού.
Όσο για ασθενή που έχει κάνει επέμβαση laser μυωπίας το σωστό θα ήταν εαν προγραμματίζει εγκυμοσύνη αυτό να γίνει 3-4 μήνες μετά την επέμβαση laser οπότε και θα έχει σταθεροποιηθεί πια το αποτέλεσμα του χειρουργείου και δεν θα χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή (κολλύρια) . Ενδεχόμενη εμφάνιση μυωπίας κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι παροδική και θα υποχωρήσει μετά τον τοκετό χωρίς να μεταβάλλει το αποτέλεσμα του laser, όπως προείπαμε.
Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι θολή όραση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκύψει εκτός από ξηροφθαλμία ή από αλλαγή στους βαθμούς μυωπίας και από διαβήτη εγκυμοσύνης και για το λόγο αυτό πρέπει να ενημερώνεται ο θεράπων ιατρός για τυχόν αλλαγές στην όραση άμεσα.
Αν σκεφτούμε ότι οι αλλαγές στην όραση μπορεί να σηματοδοτούν και άλλα προβλήματα υγείας, η οφθαλμολογική εξέταση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι μία λογική και απαραίτητη διαδικασία.
Οι περισσότερες όμως μέλλουσες μητέρες δεν την περιλαμβάνουν στον προγεννητικό έλεγχο λόγω συνήθως του μύθου ότι δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν σταγόνες για διαστολή της κόρης.
Η εξέταση με διαστολή της κόρης είναι όχι μόνο μία ασφαλής διαδικασία αλλά και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να είναι η καλύτερη προληπτική ενέργεια.
Όλες οι γυναίκες με μέση και σχετικά μεγάλη μυωπία ανησυχούν για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στα μάτια τους ένας δύσκολος ή ακόμα και ένας φυσιολογικός τοκετός και καταφεύγουν στην καισαρική. Οι έρευνες εδώ και χρόνια όμως έχουν καταρρίψει αυτό το μύθο. Στατιστικά στοιχεία σε ομάδες γυναικών που είχαν από -4,5 έως και -15,0 βαθμούς μυωπία, ακόμα και αυτές οι οποίες είχαν προϋπάρχουσες μυωπικές αλλοιώσεις του βυθού, ρωγμές ή αποκολλήσεις οι οποίες αποκαταστάθηκαν με laser ή με επέμβαση, δεν παρουσίασαν επιδείνωση ή επενεμφάνιση των προβλημάτων αυτών μετά από φυσιολογικό τοκετό.
Η οφθαλμολογική εξέταση πρέπει να αποτελεί μέρος του προγεννητικού ελέγχου εφόσον είναι όχι μόνο μία ασφαλέστατη διαδικασία για τη μέλλουσα μητέρα και το έμβρυο αλλά, λαμβάνοντας υπόψη ότι αλλαγές στην όραση προειδοποιούν για άλλες πιο σοβαρές καταστάσεις, μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα της πρόληψης.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ Δ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ- Χειρουργός Οφθαλμίατρος (Ασκληπιού 14) 6974452181/2431023006 - Τρίκαλα 