Βιβλιοπροτάσεις: όραση, νευροεπιστήμη και τέχνη! Έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες

Εσωτερική όραση

 

«Ο εγκέφαλος είναι, αναμφίβολα, το μεγαλύτερο επίτευγμα της βραδείας διεργασίας της εξέλιξης. Η γνώση των λειτουργιών του εγκεφάλου και των εκπληκτικών κατορθωμάτων του, όπως είναι η τέχνη και η φιλοσοφία, ενισχύει την αίσθηση της ομορφιάς και το δέος που μας προκαλούν, και μας επιτρέπει να θαυμάζουμε όχι μόνον τα αποτελέσματα αλλά και το όργανο που τα δημιουργεί.»
Με την άποψη αυτή τελειώνει ο Semir Zeki – καθηγητής νευροβιολογίας του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου και πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της νευροεπιστήμης- την αναζήτηση για το ουσιώδες, την προσπάθεια για τη διάκριση του παντοτινού από το απελπιστικά εφήμερο. Το ουσιώδες, όμως, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η προϋπάρχουσα (πλατωνική) Ιδέα μέσα μας, η οποία, σύμφωνα με τον συγγραφέα, ταυτίζεται με το αρχείο των μορφών και καταστάσεων που έχει καταγράψει ο εγκέφαλος. Από το αρχείο αυτό δεν προκύπτουν, άλλωστε, και τα δημιουργήματα του καλλιτέχνη; Για τον λόγο αυτό καμία θεωρία της τέχνης χωρίς τη γνώση του εγκεφάλου δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη και βαθυστόχαστη.
Πολλοί θεωρούν ίσως ότι το έργο των καλλιτεχνών και ο εγκέφαλος έχουν ελάχιστη σχέση μεταξύ τους. Ο Ζeki επικαλείται όμως τον Λεονάρντο ντα Βίντσι που, ήδη από τον 15ο αιώνα, έγραφε ότι από όλα τα χρώματα, τα πιο ευχάριστα είναι εκείνα μεταξύ των οποίων υπάρχει χρωματικός ανταγωνισμός, υποστηρίζοντας μια αλήθεια της φυσιολογίας για τον οπτικό εγκέφαλο. Ο Zeki περιγράφει στην συνέχεια, με ακαταμάχητα δεδομένα, το πώς διαφορετικές περιοχές του εγκέφαλου αποκρίνονται σε διαφορετικά χαρακτηριστικά των εικαστικών τεχνών, π.χ. στο χρώμα, στη μορφή, στη γραμμή και στην κίνηση, και υποστηρίζει ότι ο τρόπος που βιώνουμε την τέχνη και η λειτουργία του εγκεφάλου είναι αλληλένδετα.
Η Εσωτερική Όραση είναι ένα βιβλίο που συνδυάζει βαθιά νοήματα και ανάλαφρο ύφος, εικονογραφείται με εξαίσια έργα τέχνης και θα αποτελέσει ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα για επιστήμονες και καλλιτέχνες, καθώς και για όλους εκείνους που αναζητούν μια ξεχωριστή οπτική γωνία για την «ανάγνωση» ενός έργου τέχνης.

 

Όραση και τέχνη

Στο βιβλίο «Όραση και τέχνη», η νευροβιολόγος του Harvard Margaret Livingstone εξηγεί τον τρόπο λειτουργίας του οπτικού συστήματος του ανθρώπου και δείχνει ότι οι απαντήσεις στα παραπάνω και σε πολλά άλλα ερωτήματα που αφορούν στην τέχνη εξαρτώνται τελικά από τα κύτταρα των οφθαλμών και του εγκεφάλου μας. Στον πρόλογο του σε αυτό το καινοτόμο βιβλίο ο κάτοχος του βραβείου Nobel David Hubel εκφράζει την ελπίδα ότι «στο μέλλον η οπτική νευροβιολογία θα βελτιώσει την τέχνη κατά τον τρόπο που η γνώση των οστών και των μυών εδώ και αιώνες βελτίωσε την ικανότητα των καλλιτεχνών να απεικονίζουν το ανθρώπινο σώμα». Το μέλλον αρχίζει τώρα, με αυτό το σημαντικό βιβλίο.

Το μεγαλείο και η δυστυχία του εγκεφάλου

Ο εγκέφαλος είναι ένας εξελικτικός θρίαμβος της νευρωνικής μηχανικής. Η ικανότητά του να αναζητά τη γνώση και να σχηματίζει γενικές έννοιες είναι απεριόριστη. Στην παρούσα καινοτόμο μελέτη ο Σεμίρ Ζέκι διερευνά τους τρομερά εκλεπτυσμένους και αποτελεσματικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος για να αναλύει τα προϊόντα του σε δημιουργικά πεδία, και ανακαλύπτει αν το πολύπλοκο αυτό σύστημα προσφέρει διαφορετικές απαντήσεις στην επίλυση προβλημάτων σε ανόμοιους τομείς.

«Το Μεγαλείο και η Δυστυχία του Εγκεφάλου», τίτλος που προέρχεται από μυθιστόρημα του Μπαλζάκ με παρόμοιο τίτλο, αναδιφά τις καθοριστικές λειτουργίες του εγκεφάλου για τη απόκτηση γνώσεων και τη δημιουργία εννοιών για τον κόσμο. Ενώ οι λειτουργίες αυτές έχουν τεκμηριωθεί λεπτομερέστερα στους παραδοσιακούς τομείς της νευροβιολογίας -φυσιολογία, ανατομία, βιοχημεία, φαρμακολογία, μαθηματικά και επιστήμη των υπολογιστών, για να μην αναφέρω πολλούς- ο Ζέκι πηγαίνει πέρα από τομείς αυτούς για να εξετάσει επιστημονικά τα προϊόντα του εγκεφάλου στη λογοτεχνία, τη μουσική, την τέχνη και σε άλλα πεδία. Με τη μελέτη των πεδίων αυτών, ο Ζέκι αποδεικνύει ότι είναι δυνατόν να βγάλουμε σημαντικά συμπεράσματα για τη λειτουργία του εγκεφάλου και τις συνηθισμένες διεργασίες που λαμβάνουν χώρα σε αυτόν. Εξετάζει, επίσης, το βαρύ τίμημα που πρέπει να πληρωθεί σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη ευτυχία, τίμημα που συνοδεύει την εξαιρετική ικανότητα του εγκεφάλου και δείχνει με ποιον τρόπο η δυστυχία είναι δυνατόν, τελικά, να μετατραπεί σε πλεονέκτημα, λόγω του στενού δεσμού της με τη δημιουργικότητα.

Φαντάσματα στον εγκέφαλο

Ένας ευφυέστατος «Σέρλοκ Χολμς» της νευροεπιστήμης περιγράφει τα πιο παράξενα κλινικά περιστατικά που έχει διαγνώσει, αλλά και τα κρυφά μυστικά που τα περιστατικά αυτά μας αποκαλύπτουν για τη φύση του ανθρώπου και του νου. Με απλά μέσα, όπως είναι οι μπατονέτες και οι καθρέπτες, και με την εξέταση ασθενών οι οποίοι έχουν ψευδαισθήσεις -παραδείγματος χάριν, βλέπουν κινούμενα σχέδια στο οπτικό τους πεδίο ή πιστεύουν ότι οι γονείς τους είναι απατεώνες-, ο V. S. Ramachandran δίνει απαντήσεις σε βαθιά και δύσκολα ερωτήματα για την ανθρώπινη φύση, ερωτήματα που λίγοι επιστήμονες έχουν τολμήσει να θέσουν. Μεταξύ αυτών γιατί γελάμε ή γιατί παθαίνουμε κατάθλιψη, πώς παίρνουμε αποφάσεις, πώς εξαπατούμε τους εαυτούς μας και πώς ονειρευόμαστε, γιατί μπορεί να πιστεύουμε στο Θεό, και πολλά άλλα. Τα παραπάνω αποτελούν μια εμπνευσμένη έρευνα στην οποία εξετάζεται το τελευταίο μεγάλο θέμα στην ιατρική: ο ανθρώπινος νους.

Εσωτερική Όραση: μια εξερεύνηση της τέχνης και του εγκεφάλου (Semir Zeki)

Ο εγκέφαλος είναι, αναμφίβολα, το μεγαλύτερο επίτευγμα της βραδείας διεργασίας της εξέλιξης. Η γνώση των λειτουργιών του εγκεφάλου και των εκπληκτικών κατορθωμάτων του, όπως είναι η τέχνη και η φιλοσοφία, ενισχύει την αίσθηση της ομορφιάς και το δέος που μας προκαλούν, και μας επιτρέπει να θαυμάζουμε όχι μόνον τα αποτελέσματα αλλά και το όργανο που τα δημιουργεί.»
Με την άποψη αυτή τελειώνει ο Semir Zeki -καθηγητής νευροβιολογίας του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου και πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της νευροεπιστήμης- την αναζήτηση για το ουσιώδες, την προσπάθεια για τη διάκριση του παντοτινού από το απελπιστικά εφήμερο. Το ουσιώδες, όμως, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η προϋπάρχουσα (πλατωνική) Ιδέα μέσα μας, η οποία, σύμφωνα με τον συγγραφέα, ταυτίζεται με το αρχείο των μορφών και καταστάσεων που έχει καταγράψει ο εγκέφαλος. Από το αρχείο αυτό δεν προκύπτουν, άλλωστε, και τα δημιουργήματα του καλλιτέχνη; Για τον λόγο αυτό, καμία θεωρία της τέχνης χωρίς τη γνώση του εγκεφάλου δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη και βαθυστόχαστη.
Πολλοί θεωρούν ίσως ότι το έργο των καλλιτεχνών και ο εγκέφαλος έχουν ελάχιστη σχέση μεταξύ τους. Ο Zeki επικαλείται όμως τον Λεονάρντο ντα Βίντσι που, ήδη από τον 15ο αιώνα, έγραφε ότι από όλα τα χρώματα, τα πιο ευχάριστα είναι εκείνα μεταξύ των οποίων υπάρχει χρωματικός ανταγωνισμός, υποστηρίζοντας μια αλήθεια της φυσιολογίας για τον οπτικό εγκέφαλο. Ο Zeki περιγράφει στην συνέχεια, με ακαταμάχητα δεδομένα, το πώς διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου αποκρίνονται σε διαφορετικά χαρακτηριστικά των εικαστικών τεχνών, π.χ. στο χρώμα, στη μορφή, στη γραμμή και στην κίνηση, και υποστηρίζει ότι ο τρόπος που βιώνουμε την τέχνη και η λειτουργία του εγκεφάλου είναι αλληλένδετα.
Η Εσωτερική Όραση είναι ένα βιβλίο που συνδυάζει βαθιά νοήματα και ανάλαφρο ύφος, εικονογραφείται με εξαίσια έργα τέχνης και θα αποτελέσει ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα για επιστήμονες και καλλιτέχνες, καθώς και για όλους εκείνους που αναζητούν μια ξεχωριστή οπτική γωνία για την «ανάγνωση» ενός έργου τέχνης.

H σοβαρότητα των ατυχημάτων εξαρτάται άμεσα από τα επίπεδα φωτισμού των δρόμων τη νύχτα

Η θλιβερή εικόνα των οδικών τροχαίων ατυχημάτων στην Eλλάδα

H χώρα μας εμφανίζει την μικρότερη θνησιμότητα στην Eυρωπαϊκή Ένωση από χρόνια νοσήματα, παρουσιάζει όμως έναν από τα μεγαλύτερα ποσοστά οδικών τροχαίων ατυχημάτων. Eίναι γεγονός ότι αν και τα τελευταία τρία χρόνια παρατηρήθηκαν μειωτικές τάσεις στον αριθμό των τροχαίων ατυχημάτων (ποσοστό μείωσης το 2002, 14.9%), η Eλλάδα διατηρεί ακόμη το υψηλότερο ποσοστό θανατηφόρων ατυχημάτων μεταξύ των χωρών της Eυρωπαικής Ένωσης όταν αυτά αναλύονται με βάση τον πληθυσμό ή τα οχηματο-χιλιόμετρα. Στο παρακάτω γράφημα παρουσιάζεται η συχνότητα των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων (θανατηφόρα ατυχήματα ανά 100.000 κατοίκους) στις χώρες της Eυρωπαικής Ένωσης [Πηγή: Διεθνές στατιστικό αρχείο Οδικών τροχαίων ατυχημάτων, 2001]

Αυτά τα ατυχήματα, εκτός από την ανθρώπινη τραγωδία έχουν ένα πολύ σημαντικό κοινωνικο-οικονομικό κόστος. Έχει εκτιμηθεί ότι το συνολικό ετήσιο κόστος των τροχαίων ατυχημάτων, το οποίο περιλαμβάνει το «κόστος» της «απώλειας» της ανθρώπινων ζωών, τις δαπάνες που προκύπτουν από υλικές ζημιές στα οχήματα και στο οδικό δίκτυο, τα έξοδα ιατρικής περίθαλψης, και το κόστος ενασχόλησης της τροχαίας και άλλων εμπλεκομένων φορέων, αγγίζει το 2% του ΑΕΠ στις χώρες της Ε.Ε.

Aιτιολογικοί Παράγοντες – Η σημασία του οδικού φωτισμού

‘Οταν τα στατιστικά των οδικών ατυχημάτων αναλύονται, υπάρχουν αναπόφευκτα αρκετοί αιτιολογικοί παράγοντες. Οι περισσότεροι από αυτούς αφορούν στην υποδομή του οδικού δικτύου και του οδικού περιβάλλοντος (π.χ. οδόστρωμα, σήμανση, φωτισμός, κλιματολογικές συνθήκες), τoν τεχνικό εξοπλισμό και την μηχανολογική κατάσταση των οχημάτων, τον έλεγχο του συστήματος (π.χ. επιτήρηση, αστυνόμευση, πρόληψη, περίθαλψη) και τον ανθρώπινο παράγοντα (οδηγοί, πεζοί). Το «ανθρώπινο λάθος», περιλαμβάνει μια σειρά από παράγοντες που αφορούν στην υπερβολική ταχύτητα, την κατανάλωση αλκοόλ, τη μη χρήση της ζώνης ασφαλείας, την κούραση και την επικίνδυνη ή επιθετική οδήγηση.

Ένας παράγοντας στον οποίο δεν έχει δοθεί η απαραίτητη βαρύτητα, αν και είναι γνωστή η ύπαρξη δυσανάλογου αριθμού ατυχημάτων μεταξύ ημέρας και νύχτας, είναι τα επίπεδα περιβαλλοντικού φωτισμού των δρόμων. Πρόσφατες μελέτες που διεξήχθηκαν στο Πανεπιστήμιο Κρήτης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ της Μ. Βρετανίας, αποδεικνύουν ότι η απουσία οδικού φωτισμού κατά τη νυκτερινή οδήγηση αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα αύξησης της «σοβαρότητας» των ατυχημάτων, ιδιαίτερα αυτών που αφορούν παρασύρσεις πεζών, ποδηλατιστών και μοτοσυκλετιστών μέσα στην πόλη. Mάλιστα, το 2001, στους ελληνικούς δρόμους όπου δεν υπήρχε φωτισμός τη νύχτα, ένα στα τέσσερα ατυχήματα (το 23.8%) ήταν θανατηφόρα! H εικόνα δεξιά παρουσιάζει το δείκτη σοβαρότητας των ατυχημάτων (αριθμός νεκρών ανά 100 ατυχήματα) κατά τις νυχτερινές ώρες σε δρόμους με διαφορετικό οδικό φωτισμό για τα έτη 1996-2001 [Πηγή: EΣYE, Tμήμα Παροχής Στατιστικής Πληροφόρησης, 2003].

Συμπεραίνεται επομένως ότι, αν και σίγουρα υπάρχουν και άλλοι αιτιολογικοί παράγοντες (π.χ. η ελλιπής σήμανση, η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ και η κούραση των οδηγών), η σοβαρότητα των ατυχημάτων εξαρτάται άμεσα από τα επίπεδα φωτισμού των δρόμων τη νύχτα, αφού τριπλασιάζεται σε δρόμους που δεν έχουν επαρκή φωτισμό. Μάλιστα, το γεγονός ότι η αναλογία στην «σοβαρότητα» μεταξύ μη φωτισμένων και φωτισμένων δρόμων είναι σχεδόν η ίδια και στην Mεγ. Bρετανία, η οποία παρουσιάζει την μικρότερη συχνότητα θανατηφόρων ατυχημάτων στην Ε.Ε., υποδεικνύει την ύπαρξη κάποιου παράγοντα, ο οποίος δεν σχετίζεται ούτε με την ποιότητα του οδικού δικτύου και των οχημάτων ούτε με την «παιδεία» των οδηγών.

Φακοί επαφής: Η πρώτη φορά

Αν φέτος το καλοκαίρι σκοπεύεις να δοκιμάσεις για πρώτη φορά, υπάρχουν μερικές συμβουλές  που πρέπει να λάβεις υπόψιν σου για να μη βρεθείς προ εκπλήξεως.

Μάθε πως να επιλέξεις και να συντηρήσεις τους φακούς σου αλλά και τι πρέπει να προσέξεις στο κολύμπι.

Οι κατηγορίες τω φακών επαφής

Οι φακοί επαφής χωρίζονται, με βάση το υλικό τους σε σκληρούς, ημίσκληρους και τους πιο δημοφιλείς μαλακούς υδρόφιλους, που ενδείκνυνται σε περιπτώσεις αστιγματισμού, μυωπίας και υπερμετρωπίας.

Οι μαλακοί φακοί επαφής

Ετήσιοι: Διαρκούν συνήθως ένα με ενάμιση χρόνο. Πρέπει απαραίτητα να τους βγάζεις κάθε βράδυ και να τους φυλάσεις μέσα στο υγρό καθαρισμού.

Μηνιαίοι: Η διαδικασία είναι η ίδια, με τη διαφορά πως μειώνεται ο κίνδυνος των μολύνσεων σε σχέση με τους ετήσιους.

Εβδομαδιαίοι ή δεκαπενθήμεροι: Εκτός των μηνιαίων κυκλοφορούν επίσης κ εβδομαδιαίοι ή δεκαπενθήμεροι φακοί, που μειώνουν ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο μόλυνσης.

Ημερήσιοι : Ακόμη πιο ασφαλείς αλλά και πιο ακριβοί. Πρόκειται για φακούς μιας χρήσης.

Χρωματιστοί: Xρησιμοποιούνται για την αλλαγή του χρώματος των ματιών.

 

Η πρώτη φορά! Πώς να τους βάλεις και να τους βγάλεις 

Το μυστικό στη χρήση των φακών είναι η σωστή εφαρμογή! Κάθε αρχή και δύσκολη βέβαια αλλά μετά από μερικές δοκιμές η διαδικασία θα φαντάζει για σένα παιχνιδάκι.

Η διαδικασία έχει ως εξής:

* Αρχικά πλένεις τα χέρια σου πολύ καλά, τα σκουπίζεις με καθαρή πετσέτα και παίρνεις θέση μπροστά από τον καθρέπτη.

* Πιάνεις τον φακό και τον βάζεις στη χούφτα του χεριού σου ,ρίχνεις μέσα λίγο υγρό φακών και τρίβεις απαλά με το δάχτυλό σου τον φακό μέσα στο διάλυμα για κάποια δευτερόλεπτα.

* Στη συνέχεια, ακουμπάς στον δείκτη του ενός χεριού τον φακό με το κοίλο μέρος προς το δάχτυλό σου. Προσοχή να είναι ο φακός από τη σωστή μεριά. Ένας απλός τρόπος για να το διαπιστώσεις είναι να ενώσεις τις δύο άκρες, τα δύο χείλη του φακού ελαφρά. Αν δεν ενώνονται, η καμπυλότητα είναι λανθασμένη.

* Με τον άλλο χέρι, χρησιμοποιώντας τον δείκτη και τον αντίχειρα, ανοίγεις τα βλέφαρα και σιγά-σιγά πλησιάζεις τον φακό και τον τοποθετείς ελαφρά μέσα στο μάτι. Αρχικά ίσως τα μάτια σου κλείνουν μηχανικά στο πλησίασμα του δαχτύλου με τον φακό, ωστόσο, σταδιακά θα αδρανήσουν και η διαδικασία θα γίνεται δίχως κόπο.

* Για να βγάλεις τους φακούς, επαναλλαμβάνεις τη διαδικασία από την αντίστροφη. Τραβάς λίγο το βλέφαρο με το ένα χέρι και με τον δείκτη και τον αντίχειρα του άλλου χεριού, βγάζεις τον φακό από το μάτι, αφού πρώτα τον σπρώξεις λιγάκι προς τα κάτω.

Να θυμάσαι:

– Κάθε φορά που προσπαθείς να βάλεις τους φακούς, ειδικά αν είσαι αρχάρια φρόντισε να βρίσκεσαι πάνω από κάποια καθαρή επιφάνεια ώστε ακόμη και στην περίπτωση που πέσουν να μην μολυνθούν. Βέβαια όσο καθαρή κι αν είναι η επιφάνεια, πρέπει οπωσδήποτε να τους καθαρίσεις με το ειδικό υγρό έτσι ώστε να απομακρυνθούν τα όποια σκουπιδάκια και να απολυμανθούν. Προσοχή: Μην ξεπλένεις τους φακούς με νερό διότι υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης. Χρησιμοποίησε υγρό καθαρισμού φακών ή φυσιολογικό ορό.

– Όταν ο φακός μένει αρκετή ώρα έξω από το υγρό ξηραίνεται και χάνει τη μαλακή του υφή. Σε αυτή την περίπτωση το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να τον επανατοποθετήσεις για λίγο μέσα στο υγρό και στη συνέχεια να ξαναπροσπαθήσεις.

– Αν δεν μπορείς να βάλεις τους φακούς, μην επιμένεις με κίνδυνο να τραυματίσεις τα μάτια σου. Ρίξε λίγο υγρό φακών και προσπάθησε με ηρεμία από την αρχή. Αν δεις πως και πάλι η προσπάθεια είναι μάταιη άσε τη δοκιμή γι΄αργότερα.

Τι να προσέξεις

* Όταν δεν τηρούνται οι σωστές οδηγίες καθαρισμού υπάρχει κίνδυνος μολύνσεων. Μάλιστα, η μακροχρόνια κακή χρήση των φακών μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε κίνδυνο για μόνιμη βλάβη στον κερατοειδή του ματιού, οπότε όπως αντιλαμβάνεσαι ο σωστός καθαρισμός προέχει.

* Φρόντισε να βγάζεις τους φακούς και να προτιμάς τα γυαλιά σου κάθε φορά που τα μάτια σου είναι ερεθισμένα ή κάθε φορά που θα έρθεις σε επαφή με σκόνη και χημικά, όπως για παράδειγμα στο νοικοκυριό.

* Αν νιώσεις κάποιο κάψιμο ή τσούξιμο στο μάτι, βγάλε τον φακό και ξέπλυνέ τον καλά, με άφθονο υγρό φακών σε περίπτωση που έχει κάποιο σκουπιδάκι.

* Απαραίτητη κρίνεται τέλος η τακτική παρακολούθηση από τον οπτικό έτσι ώστε ν΄αποφεύγονται τυχόν ερεθισμοί και μολύνσεις.

* Μην φοράς τους φακούς για περισσότερες από 8 με 9 συνεχόμενες ώρες ημερησίως.

* Κάθε φορά που αποθηκευέις τους φακούς στο κουτάκι τους πρέπει να χρησιμοποιείς καινούριο διάλυμα.

* Προσοχή στο μακιγιάζ: Πρέπει να γίνεται αφού φορέσεις τους φακούς ενώ χρειάζεται προσοχή με το μολύβι και το eye liner τα οποία δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο εσωτερικό μέρος του βλεφάρου αλλά μόνο εξωτερικά.

* Μην κοιμάσαι με τους φακούς επαφής.

* Το νερό της βρύσης απαγορεύεται αυστηρά για τη πλύση και αποθήκευση των φακών επαφής. Τα ενδεδειγμένα είναι το υγρό φακών από το φαρμακείο ή φυσιολογικός ορός.

* Και με το κολύμπι τι γίνεται; Να τους φοράς ή όχι; Στην θάλασσα  αυτό που συμβαίνει είναι πως το θαλασσινό νερό αφυδατώνει τους φακούς επαφής. Αν λοιπόν μπεις στη θάλασσα με φακούς και κατά το κολύμπι νιώσεις ενόχληση και θελήσεις να τους βγάλεις, θέλει μεγάλη προσοχή για να μην προκαλέσεις ζημιά στο κερατοειδή των ματιών σου. Καλύτερα να βγεις από τη θάλασσα και να περιμένεις 10 λεπτά μέχρι να επανέλθει η ισορροπία της υγρασίας των φακών και των δακρύων σου.

Μάθε τι πρέπει να προσέξεις.

Συμβουλές για ξέγνοιαστο κολύμπι με φακούς 

* Είναι προτιμότερο στην παραλία να χρησιμοποιήσεις ημερήσιους φακούς για να αποφύγεις την πιθανότητα μόλυνσης από κάποιο μικρόβιο.

* Μην κάνεις μακροβούτια και πλατσουρίσματα. Αν θέλεις να παίξεις «νεροπόλεμο», να βραχείς και να βουτήξεις καλύτερα να το κάνεις με γυμνά ματάκια. Αλλιώς παραμονεύει ο κίνδυνος κάποιας μόλυνσης αλλά κι απώλειας των φακών σου!

* Αν προσπαθήσεις να βγάλεις το φακό και βρίσκεις αντίσταση, μην επιμένεις γιατί μπορεί να τραυματίσεις τον κερατωειδή. Το αλάτι που περιέχει το θαλασσινό νερό συνήθως αφυδατώνει τους φακούς με αποτέλεσμα να «κολλάνε» στο μάτι. Το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να περιμένεις λίγα λεπτά ώστε να επανέλθει η φυσική υγρασία των ματιών, ρίχνοντας τεχνητά δάκρυα, που θα φροντίζεις να έχεις πάντα μαζί σου και στη συνέχεια να ξαναπροσπαθήσεις.

* Φόρα γυαλιά ηλίου κατά την ηλιοθεραπεία για να εμποδίσεις όσο το δυνατόν περισσότερο να μπει κάποιο σκουπιδάκι ή άμμος μέσα στα μάτια.

* Αν για κάποιο λόγο βγει ο φακός, μην τον επανατοποθετήσεις, ειδικά αν δεν έχεις μαζί σου το απαραίτητο υγρό καθαρισμού. Φρόντισε λοιπόν να έχεις πάντα μαζί τα γυαλιά όρασης για κάθε περίπτωση.

* Απαραίτητο επίσης είναι να τηρείς όλους τους κανόνες υγιεινής και σωστής χρήσης των φακών επαφής

Επιτρέπεται το κολύμπι με φακούς στην πισίνα;

Στην περίπτωση της πισίνας τα πράγματα είναι απαγορευτικά. Σε αντίθεση με τη θάλασσα η πισίνα ευνοεί περισσότερο την ανάπτυξη μικροοργανισμών που μπορούν να επιμολύνουν τους φακούς επαφής σου και να δημιουργηθούν λοιμώξεις στα μάτια σου. Οπότε καλύτερα να αποφεύγεις το κολύμπι με φακούς επαφής σε νερά πισίνας αλλά και λιμνών όπου τα νερά είναι στατικά.

 

 

 

 

 

 

 

The mysterious syndrome impairing astronauts’ sight

https://www.washingtonpost.com/national/health-science/the-mysterious-syndrome-impairing-astronauts-eyesight/2016/07/09/f20fb9a6-41f1-11e6-88d0-6adee48be8bc_story.html

Οι εγγραφές για την επόμενη σχολική χρονιά ξεκίνησαν. Πόσο έτοιμα είναι τα παιδιά να ενταχθούν στη μαθησιακή διαδικασία; Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί;

Χαλάζιο & Κριθή (Κριθαράκι)

Το χαλάζιο και η κριθή (κριθαράκι) είναι δυό πολύ συχνές φλεγμονές των αδένων των βλεφάρων για τις οποίες καταλήγουμε στον οφθαλμίατρο. Η έγκαιρη επίσκεψη στον ειδικό και η σωστή θεραπεία, μας αποτρέπουν από την ταλαιπωρία του πόνου και την πιθανή χειρουργική αφαίρεση για αισθητικούς λόγους αν παραμείνουν για καιρό χωρίς αντιμετώπιση.
Τι είναι το χαλάζιο;
Το χαλάζιο (κύστη μεϊβομιανού αδένα) είναι μια χρόνια λιποκοκκιωματώδης φλεγμονώδης βλάβη που προκαλείται από την απόφραξη των στομίων των αδένων και τη λίμναση των σμηγματωδών εκκρίσεων. Έτσι δημιουργείται σιγά σιγά μια κύστη που εντοπίζεται συνήθως στο άνω ή στο κάτω βλέφαρο. Ασθενείς με ροδόχρου ακμή ή σμηγματορροϊκή δερματίτιδα έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν χαλάζιο και ενδεχομένως πολλαπλά ή υποτροπιάζοντα χαλάζια.

Τι είναι η κριθή;
Η κριθή μπορεί να είναι είτε εσωτερική είτε εξωτερική. Η εσωτερική κριθή είναι ένα μικρό απόστημα που προκαλείται από οξεία σταφυλοκοκκική λοίμωξη των μεϊβομιανών αδένων, ένω η εξωτερική κριθή (κριθαράκι) είναι ένα οξύ μικρό σταφυλοκοκκικό απόστημα του θυλάκου μιας βλεφαρίδος και του αντίστοιχου αδένα του Zeis και του Moll.

Πώς ξεχωρίζει το χαλάζιο από την κριθή («κριθαράκι»);
Το χαλάζιο μερικές φορές συγχέεται με την κριθή («κριθαράκι») η οποία επίσης εμφανίζεται σαν ογκίδιο στο βλέφαρο. Η κριθή είναι οξεία μόλυνση του θύλακα της βλεφαρίδας και σχηματίζει ένα κόκκινο, επώδυνο ογκίδιο κοντά στο χείλος του βλεφάρου. Το χαλάζιο συνήθως αποτελεί αντίδραση σε περίκλειστες λιπαρές εκκρίσεις και δεν οφείλεται σε βακτηρίδια, αν και η θέση που βρίσκεται μπορεί δευτερευόντως να επιμολυνθεί. Τα χαλάζια τείνουν να εμφανίζονται μακριά από το βλεφαρικό χείλος σε αντίθεση με την κριθή και τείνουν να κορυφώνονται προς το μέσα μέρος ή ρινικό τμήμα του βλεφάρου. Καμιά φορά ένα χαλάζιο μπορεί να προκαλέσει αιφνίδιο οίδημα σε όλη την έκταση του βλεφάρου.

Ποια είναι τα συμπτώματα
από την εμφάνιση τους;
Και τα δύο εμφανίζονται σαν φλεγμονώδεις διογκώσεις του βλεφάρου. Το βλέφαρο έχει οίδημα, είναι κόκκινο ενώ πονάει έντονα ειδικά στην πίεση. Μπορούν να αφορούν το πάνω ή κάτω βλέφαρο, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό του. Αν η φλεγμονή είναι μεγάλη, τότε το βλέφαρο τείνει να κλείσει ενώ το βάρος της κύστης που που δημιουργείται σε μεγάλα χαλάζια μπορεί να προκαλέσει και θολή όραση λόγω του αστιγματισμού που προκαλεί πιέζοντας τον κερατοειδή. Στο κριθαράκι μπορεί να είναι εμφανές ένα άσπρο σημείο, που αποδεικνύει ότι υπάρχει πύον.

Όσον αφορά το χαλάζιο πιο λεπτομερώς:
Το χαλάζιο µπορεί να µεγαλώσει αρκετά και να δημιουργήσει σηµαντική, τόσο δυσανεξία όσο και δυσκολία στην πρακτική λειτουργία της όρασης και στην καθημερινή ζωή.
Σε αυτήν την περίπτωση το βλέφαρο διογκώνεται, ερεθίζεται, ενοχλεί, κοκκινίζει πολύ και στην αφή έχει την αίσθηση σαν να έχει δημιουργηθεί ένα µικρό “µπαλάκι”.
Τι είναι πραγματικά ένα χαλάζιο; Για να καταλάβουμε τι είναι το χαλάζιο, πρέπει να καταλάβουμε πρώτα πώς λειτουργεί ο µηχανισµός παραγωγής της λιπιδικής στιβάδας των δακρύων στο χείλος των βλεφάρων.
Η λιπιδική στιβάδα των δακρύων παράγεται µέσα στο βλέφαρο από µικρούς αδένες οι οποίοι είναι οργανωµένοι κάθετα µέσα σε αυτό και εκρέουν σε µικρά ανοίγματα που βρίσκονται πίσω από τη συστοιχία των βλεφαρίδων. ∆ηλαδή λίγο πιο κοντά στο µάτι από ότι είναι η συστοιχία των βλεφαρίδων.
Όταν η παραγωγή της λιπιδικής στιβάδας των δακρύων µέσα από αυτούς τους αδένες που λέγονται αδένες μειβομιανοί, δεν γίνεται φυσιολογικά αλλά γίνεται µε πιο παχύρευστο τρόπο ή εάν από µακιγιάζ ή από κάποια άλλη φλεγµονή κλείσει ένα από τα ανοίγματα αυτών των αδένων, τότε ο αδένας «φουσκώνει» και αυτό δηµιουργεί σηµαντική φλεγµονή.
Σε µερικές περιπτώσεις µάλιστα «σπάει» και απελευθερώνεται το περιεχόμενό του στον ιστό µέσα στο βλέφαρο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα να δημιουργηθεί μια σηµαντική φλεγµονή, η οποία όµως, συνήθως είναι στείρα, δηλαδή δεν είναι φλεγµονή η οποία γίνεται µε βάση κάποια µόλυνση.
Συνήθως το χαλάζιο δηµιουργείται µε βάση τη βλεφαρίτιδα η οποία είναι µία επίµονη φλεγµονή των βλεφάρων και δεν είναι µία ασθένεια ή µόλυνση, αλλά περισσότερο µία κακή λειτουργία των αδένων λαδιού που υπάρχουν µέσα σε αυτά.
Ο σκοπός παραγωγής της λιπιδικής στιβάδας των δακρύων που εκρέει στο χείλος των βλεφάρων είναι η ανάμιξή της µε την υδαρή στιβάδα των δακρύων, έτσι ώστε τα δάκρυα να λιπαίνουν την πολύ ευαίσθητη επιφάνεια του µατιού που έρχεται σε διαρκή τριβή µε τα βλέφαρα κατά το ανοιγοκλεισίµο των µατιών (βλεφαρισμοί).
Πρέπει δηλαδή να κατανοήσουµε ότι δεν υπάρχει κάποια θεραπεία είτε µε αντιβιοτικά είτε µε φάρµακο που µπορεί να εξαλείψει για πάντα τη βλεφαρίτιδα, αλλά κυρίως µία διαδικασία η οποία µπορεί να την κρατήσει σε καλό έλεγχο έτσι ώστε να µην ενοχλεί το κάθε άτοµο που πάσχει από αυτήν τη χρόνια πάθηση.
Τι γίνεται όµως συγκεκριµένα µε το χαλάζιο; Το χαλάζιο θεραπεύεται ακριβώς µε τους ίδιους τρόπους µε τους οποίους αντιµετωπίζουµε τη βλεφαρίτιδα, και αυτοί είναι βασικά:
 Ζεστές κοµπρέσες
 Συνθετικά δάκρυα για τον ερεθισµό των µατιών
 Συνταγογράφηση κάποιας αλοιφής αντιβιοτικού που περιέχει και κορτιζόνη, όταν αυτό δεν υποχωρεί απλώς µε κοµπρέσες και µε δάκρυα (η συνταγογράφηση φαρµάκου που περιέχει κορτιζόνη πρέπει να γίνεται ΜΟΝΟ από οφθαλµίατρο γιατί η χρήση φαρµάκων στα µάτι πουπεριέχουν αυτήν την ουσία, χωρίς την παρακολούθηση οφθαλµίατρου µπορεί να προκαλέσει σε ορισµένες περιπτώσεις γλάυκωµα, αλλά και καταρράκτη).
 Σε ορισµένες περιπτώσεις, εάν το χαλάζιο γίνεται σε υπόστρωµα πολύ σοβαρής βλεφαρίτιδας χορηγείται αντιβιοτικό της οικογένειας των τετρακυκλινών από το στόµα, δηλαδή τετρακυκλίνη ή δοξυκυκλίνη ή µινοσυκλίνη. Αυτά τα αντιβιοτικά, εάν και είναι ήπια σε σχέση µε αυτά που χρησιμοποιούνται καθημερινώς από γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, έχουν µία παρενέργεια η οποία είναι χρήσιµη σε αυτό το πρόβληµα. Μεταβολίζονται και εκβάλλονται από τον οργανισµό από τους αδένες λαδιού και έτσι µπαίνοντας µέσα σε αυτόν τον µηχανισµό, οι εκκρίσεις γίνονται πιο λεπτόρρευστες µε αποτέλεσµα να µπορεί να αποσυµφορηθεί ο αδένας και να «ξεφουσκώσει» και ηρεµήσει το χαλάζιο.
Σε ορισµένες ακραίες περιπτώσεις που το χαλάζιο επιµένει και δεν υποχωρεί µε συντηρητική αγωγή, όπως αυτή που αναφέρθηκε πιο πάνω, αφαιρείται χειρουργικά ή υποβάλλεται σε αγωγή µε ένεση µικρής ποσότητας κορτιζόνης µέσα στη «καρδιά» του χαλαζίου.
Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει µία µικρή πιθανότητα κάποιος να χρησιµοποιήσει όλη αυτήν την αγωγή, να έχει µία επιτυχή έκβαση του προβλήµατος, αλλά να µείνει κάποιο µικρό ψηλαφητό ψεγάδι στα βλέφαρα το οποίο όµως συνήθως είναι καθαρά αισθητικό.
Κάτι άλλο που πρέπει να σηµειώσουµε είναι ότι πολύ συχνά το χαλάζιο και η βλεφαρίτιδα που συνήθως προδιαθέτει σε χαλάζιο παρουσιάζεται σε άτοµα που έχουν ροδόχρου ακµή, ένα γενικότερο δερµατολογικό πρόβληµα στο οποίο η λειτουργία των αδένων είναι ελαττωµατική σε µεγάλη επιφάνεια του δέρµατος.
Πρέπει λοιπόν, εάν έχουµε κάποια ανάλογα συµπτώµατα, να συµβουλευόµαστε τον οφθαλµίατρό µας για την καλύτερη δυνατή αντιµετώπιση.

Θυμηθείτε: Ο οφθαλμίατρός σας είναι πάντα η καλύτερη πηγή που θα σας δώσει υπεύθυνες απαντήσεις πάνω σε θέματα που αφορούν την υγεία των ματιών σας. Απευθυνθείτε σε αυτόν για ολοκληρωμένη πληροφόρηση.